WAT IS PLAGIAAT?

Blurred Lines was een grote hit voor Robin Thicke en Pharrell Williams. Misschien dachten zij te kunnen gaan rentienieren van de opbrengsten. Dat valt tegen: de kinderen van Marvin Gaye beweren dat zij plagiaat hebben gepleegd en kregen daarin van een rechter gelijk.  Zij vinden dat 'Blurred Lines'  erg  lijkt op het nummer 'Got To Give Up' van hun vader.

Ook Jay Z en Kanye West zijn aangeklaagd voor plagiaat. Zanger Joel Mac claimt dat het nummer Made In America dat op hun album staat oorspronkelijk van hem is. Ook Beyoncé Knowles ligt onder vuur, omdat het nummer XO plagiaat zou zijn. Een man die zegt bevriend te zijn met een achtergrondzangeres van Beyoncé liet naar eigen zeggen  zijn nummer XOXO horen en denkt dat het nummer op die manier bij Knowles is gekomen.

Plagiaat, wat is dat eigenlijk? Plagiaat is het overnemen van het werk van iemand anders, waarbij de indruk wordt gewekt alsof het een eigen, oorspronkelijk werk betreft van degene die plagiaat pleegt. In de muziek wordt het meestal beoordeeld aan de hand van het akkoordenschema, de melodielijn, toonsoort, tempo en arrangement.

Plagiaat is van alle tijden. Een bekend geval is My Sweet Lord van George Harrison dat opvallende overeenkomsten zou vertonen met het nummer He's so fine van The Chiffons. Harrison verloor de rechtszaak, maar kocht later de rechten van het nummer op. Van recenter datum is de beweerde overeenkomst tussen Creep van Radiohead en The air that I breathe van de Hollies . Zowel in het geval van George Harrison als van Radiohead kan je je afvragen wat de overeenkomst is.

Omgekeerd wordt in sommige gevallen aangenomen dat er geen sprake is van plagiaat, terwijl de overeenkomsten manifest zijn. Luister maar eens naar The Banjo Song van The Big Three en Venus van Shocking Blue.

HERVORMING AUTEURSRECHT

Het kabinet gaat het auteursrecht nog niet hervormen. Nederland wil eerst initiatieven uit Europa afwachten. Dat zei staatssecretaris Fred Teeven van Veiligheid en Justitie onlangs in de Tweede Kamer.

Eerder dit jaar liet de staatssecretaris in een brief aan de Tweede Kamer weten voorstander te zijn van een flexibeler, toekomstbestendiger en meer rechtszeker auteursrecht door de introductie van meer open geformuleerde uitzonderingen en beperkingen.

De vroegere Nederlandse Eurocommissaris van de Digitale Agenda, Neelie Kroes stelde zich op het standpunt dat niemand baat heeft bij het huidige auteursrecht. Het werkt creativiteit, innovatie en economische groei tegen. Zij wilde naar een auteursrechtenstelsel waarin de maker en de consument centraal staan en dat innovatie en creatie stimuleert door makers te belonen. Het huidige systeem schiet volgens haar in die doelstellingen tekort. Tussenpersonen zoals uitgevers hebben in het huidige systeem een dominantere rol dan de makers. Het gaat erom een systeem te creëren dat gebruik maakt van nieuwe technologieën en de verspreidingsmogelijkheden.

De nieuwe eurocommissaris van Digitale Economie en Samenleving, Günther Oettinger gaf in een interview aan dat hij duidelijkheid wil scheppen. Hij is van mening dat internetbedrijven zoals Google een heffing moeten betalen. Daarbij moet duidelijk zijn wat hierbij de rechten zijn van auteurs en kunstenaars.

Dat belooft niet veel goeds. Een nieuw auteursrecht waarbij heffingen centraal staan.

DE SIRENE OP MAANDAG

Iedere eerste maandag van de maand worden wij om 12.00 uur weer vergast op loeiende sirenes. Het gaat hier om een test van het luchtalarm dat bedoeld is als waarschuwing voor dreigend gevaar of een ramp. Laatst vroeg iemand mij of er sprake is van auteursrecht op dit geluid. Wij moeten dan een aantal dingen nagaan:

1.Is dit een werk van letterkunde, wetenschap of kunst;
2.Is het door iemand gemaakt;
3. Is er sprake van een zintuiglijk waarneembare creatie met een eigen, oorspronkelijk karakter, dat het persoonlijk stempel van de maken draagt?

De eerste vraag doet vermoeden dat er geen auteursrecht rust op het sirenegeluid, want kunst is het niet. Zo strikt wordt dit echter niet gedefinieerd. Alle muzikale composities vallen hieronder, waarbij het niet van belang is of die lelijk, minimalistisch of eentonig zijn. Je kunt je wel afvragen: waar houdt geluid op en begint muziek?

Dan de tweede vraag. Het moet door iemand ooit gemaakt zijn, zonder maker is er geen auteursrecht. Dat staat hier niet vast. Het kan ook min of meer ontstaan zijn.

De derde vraag moet in gedeelten beantwoord worden. Niemand kan betwisten dat loeiende sirenes zintuiglijk waarneembaar zijn. Je kunt zelf zeggen dat het geluid een eigen, oorspronkelijk karakter heeft, maar een persoonlijk stempel van de maker ligt lastiger. Dat het voortbrengsel het persoonlijk stempel van de maker moet dragen betekent dat sprake moet zijn van een vorm die het resultaat is van scheppende menselijke arbeid en dus van creatieve keuzes. Dat lijkt mij niet het geval te zijn.

Het auteursrecht stelt de maker in staat zijn werk te exploiteren, gebruik van zijn werken toe te staan of te verbieden. De overheid heeft het auteursrecht niet nodig. Zo kennen wij de Regeling optische en geluidssignalen die bepaalt welke voertuigen zwaailichten of hoorns mogen gebruiken. Ook is er de regeling WAS (Waarschuwings- en alarmeringssysteem bij rampen of crises) die vooral gaat over procedures en coördinatie tussen hulpdiensten. Over de sirene is daarin niet direct iets te vinden.

Daarover volgende maand meer. Om dezelfde tijd.

DE EVALUATIE VAN HET AUTEURSRECHT IN DE EUROPESE UNIE

De Europese Commissie heeft een publieke consultatie georganiseerd, waarbij belanghebbenden hun commentaar kunnen leveren op de komende evaluatie van het auteursrecht in de Europese Unie. Hieronder volgt in samengevatte vorm de bijdrage van VillaMusicRights.
Het auteursrecht is bedoeld voor mensen die creatieve prestaties leveren en hen controle over hun werk te geven en hen te belonen.

Dit is in principe een goed werkend systeem, ook grensoverschrijdend. Maar de muziekindustrie heeft daar een karikatuur van gemaakt. In de praktijk profiteren platenmaatschappijen, muziekuitgevers, managers en collectieve rechtenorganisaties van de creatieve prestaties van anderen, en zij zijn degenen die problemen ondervinden en verdere maatregelen nodig hebben.

De beste manier om het systeem te verbeteren is volledige transparantie. Op VillaMusicRights kunnen componisten hun eigen werk kunnen uploaden , en zij bepalen de prijs en de looptijd van de licenties die zij verlenen . Als een zakelijke gebruiker een licentie verwerft , zal de componist worden geïnformeerd en betaald . De EU zou contact opnemen met de lidstaten en met hen afspraken maken dat er op nationaal niveau er goede informatie is over hoe creatieve mensen hun rechten kunnen beheren. Er moet vooral duidelijk worden gemaakt dat collectief beheer niet de enige manier is.

Auteursrecht moet terugkeren naar (muziek)makers. Auteursrecht is een beloningssysteem voor makers en geen straf voor de burgers , waarin de begrippen downloadverbod en thuiskopieheffing centraal staan. Zou het niet mooi zijn als in toekomstig beleid innovatie en het stimuleren van vernieuwende initiatieven centraal worden gesteld? Zolang dat niet zo is, zullen de oude structuren - althans voorlopig - blijven. Dit is onwenselijk, want op deze manier blijven creatieve mensen afhankelijk van organisaties die eigenbelang als het meest belangrijk blijven zien.

In media , telecom , spoorwegen , energie, enz. is een vergaande liberalisering ingezet, meestal aangestuurd op Europees niveau. Liberalisering heeft vaak met twee kanten: een " ontmanteling " van de openbare aanbieders en stimulering van concurrentie. In het auteursrecht zijn er organisaties die met uitsluiting van anderen door de lidstaten zijn aangewezen. Geliberaliseerde markten, zoals media en telecommunicatie, zijn gebaseerd op het omgekeerde. De overheid zou dat ook moeten doen op de markt voor auteursrechten, dus concurrentie stimuleren.